Psikolojide önemli savunma mekanizmalarından biri özdeşleşmedir.
Özdeşleşme kişinin belirli düşünceler, duygular veya rollerle kendini tamamen bir tutması ve
bunları kendi öz kimliği sanmasıdır. Özdeşleşmelerin çoğu erken dönem ilişkisel deneyimlerden
kaynaklanır. Hatta anne karnından itibaren bile olabilir, ilişkide olunan ötekinin duyguları,
düşünceleri, beklentilerine bilinçsizce koşullanmaktır. Bu diğerinin travmalarına dolanmak da
olabilir. Öyle derin bir şartlanmadır ki kişi kendi kimliğinden vazgeçebilir, kafası karışabilir, bazen
görüntü dahi bulanıklaşabilir. Çeşitli örneklerle konuya devam etmek istiyorum o ben miyim
annem mi gibi bir karışıklık olabilir, kişi bazı yönleriyle annesiyle özdeşleşebilir. Veya ben annemin
çocuğuyum biliyorum ve aynı zamanda derinde annemin kaybettiği çok özlediği babaannesi gibi
hissediyor olabilirim… Başka bir örnek diyelim ki ailede bir suç işlendi, sorumluluğu suç işleyen
tarafından alınmadı, belki sonraki kuşakta bir başkası o suç işleyenin üstlenmediği utancı, suçluluk
duygusunu içsel olarak üstlenebilir, o duyguyla özdeşleşebilir ve bilinçsizce sürekli kendisini
cezalandıracak durumların içinde bulabilir.
Kişi aile sistemi içindeki konuşulmamış bir sırın duygularını algılayabilir, bu duyguların nereden
geldiğini bilemez, kendi yaşam deneyimleri ile örtüştüremeyebilir, anlamlandıramayabilir yine de
bu hisleri kendisine ait hissedebilir. Sırla özdeşleşmiş olabilir.
Konstelasyon gibi temsilciler aracılığıyla yapılan grup çalışmalarında özdeşleşmeler çok daha kolay
bir araçla görünür hale gelebilir.
Beden psikoterapilerinde sınırlar ile yapılan çalışmalarla ötekiyle iç içe geçmelerimizi fark etmemiz
ve kendi benliğimize bedenlenmemiz mümkün olabilir.
